Mua bán dự án: Nhà ở xã hội Singapore và bất động sản nhà nước

Trên thế giới, có rất nhiều quốc gia làm tốt công tác xây dựng các dự án nhà ở xã hội. Tại khu vực Đông Nam Á, Singapore là quốc gia nổi bật với 80% dân số đang sinh sống trong các tòa nhà được xây dựng nhờ sự trợ giúp của Chính phủ - một con số vô cùng ấn tượng mà có lẽ rất ít quốc gia hiện nay có thể làm được như vậy.

Tất cả là nhờ Cơ quan phát triển nhà ở Singapore (HDB). HDB chính là điểm mấu chốt trong chính sách kinh tế xã hội của Singapore và cũng là một trong những yếu tố giúp đảng cầm quyền (PAP) duy trì được sự ủng hộ của công chúng suốt kể từ khi Singapore giành được độc lập đến nay. Các nước láng giềng của Singapore, đã tham khảo để học theo mô hình nhà ở xã hội này nhằm đáp ứng nhu cầu về nhà ở đang gia tăng chóng mặt.

Được thành lập từ năm 1960, HDB ra đời nhằm thay thế cơ quan quy hoạch thành phố mà thực dân Anh đã lập ra trước đó. Ban đầu, HDB hướng đến xây dựng các nhà ở cho thuê phục vụ người nghèo. Tuy nhiên, 4 năm sau đó, cơ quan này chuyển hướng sang xây dựng các tòa chung cư, nhắm đến nhiều đối tượng hơn.

Sau này, cố Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu (lãnh đạo Singapore từ năm 1959 đến 1990) đã viết rằng: Khi đó ông suy nghĩ nếu như có thể giúp nhiều người dân được sở hữu nhà ở, các công dân của Singapore sẽ cảm thấy gắn bó với đất nước hơn. Mong muốn của ông là từ đó sẽ tạo sự gắn kết những người dân có gốc gác từ nhiều nơi khác nhau (Trung Quốc, Ấn Độ và Malaysia).

Chính phủ Singapore hiện đang sở hữu khoảng 90% đất đai của Singapore. Dần dần, người dân Singapore đã được chuyển từ những ngôi nhà ẩm thấp sang sống trong những tòa nhà cao tầng làm từ bê tông cốt thép.

Ngày nay, HDB đang cung cấp khoảng 1 triệu căn hộ, phần lớn tập trung tại khoảng hơn 20 thị trấn mới nằm rải rác và tạo thành 1 hình bán nguyệt xung quanh vùng lõi của thành phố. Mỗi năm, Chính phủ Singapore lại có 1 đợt mở bán những căn hộ đang xây dở, phần lớn là cho những người mua nhà lần đầu. Tất cả là hợp đồng thuê 99 năm và được bán với giá thấp hơn giá thị trường. Sau khoảng 3, 4 năm thì dự án mới hoàn thành, tuy nhiên, họ có thể lựa chọn cách khác: Mua những căn hộ cũ với giá thỏa thuận trực tiếp từ chủ nhà.

Mỗi người dân được hỗ trợ tối đa 2 lần trong đời, dù đó là mua căn hộ cũ hoặc mới. Ngoài ra, Chính phủ Singapore còn quy định về hạn ngạch để đảm bảo mỗi tòa nhà có tỷ lệ người gốc Hoa, gốc Ấn và gốc Malaysia được phân bổ đúng như cấu trúc dân số. Điều này giúp tránh việc hình thành những cụm dân cư phân biệt gốc gác.

Năm nay, những căn hộ 3 phòng ngủ được bán ở Punggol vùng ngoại ô tập trung phần lớn những dự án mới của HDB. Trung bình, mỗi căn có giá khoảng 300.000 đô Sing (tương đương 217.000 USD). Người mua nhà lần đầu có thể được giảm giá tới 75.000 đô Sing. Mua 1 căn hộ HDB tương tự trên thị trường thứ cấp, giá có thể cao hơn từ 20 - 25%. Còn nếu mua 1 căn hộ do tư nhân xây dựng (loại thường dành cho những người Singapore giàu nhất hoặc người nước ngoài), giá có thể cao gấp 3 lần.

Bằng nhiều biện pháp, hệ thống của HDB đã thành công. Ở Singapore gần như không có người vô gia cư. Các tòa nhà của HDB đôi lúc trông khá tẻ nhạt, nhưng chúng sạch sẽ và an toàn, hơn nữa căn hộ cũng đủ rộng. So với các thành phố đắt đỏ khác như Hong Kong hay London, người dân Singapore chịu áp lực ít hơn rất nhiều về chuyện nhà cửa.

Năm tài khóa 2015-2016, Bộ Tài chính Singapore dành ra 1,8 tỷ đô Sing, tương đương 2,4% ngân sách quốc gia, để phát triển nhà ở xã hội. Theo số liệu thống kê, Chính phủ Singapore đã tài trợ cho HDB tổng cộng 28 tỷ đô Sing kể từ khi cơ quan này ra đời.

Cung cấp nhà ở giá rẻ cho người dân là 1 trong những lý do giúp Singapore có thể đảm bảo phúc lợi cho người dân mà không cần xây dựng hệ thống hưu trí được tài trợ bởi tiền thuế như các nước khác. Nguyên lý là hầu như mọi người dân sẽ được sở hữu căn hộ khi nghỉ hưu, ngoài ra còn có thêm 1 khoản tiết kiệm; nếu chọn mua nhà ở cùng khu với bố mẹ, giá còn được chiết khấu nhiều hơn nữa. Điều này khuyến khích con cái chăm sóc cha mẹ, giảm gánh nặng cho ngân sách quốc gia.

Chính sách nhà ở xã hội giúp củng cố quyền lực cho PAP, đảng đã lãnh đạo Singapore trong suốt 70 năm qua. Những người hâm mộ cho rằng không có gì ngạc nhiên khi 1 đảng ưu tiên vấn đề nhà ở lại dành được lòng tin của cử tri nhiều đến vậy.

Bên cạnh đó, Chính phủ Singapore còn có thể tận dụng hệ thống nhà ở xã hội để định hình cách sống của người Singapore. Luật lệ nghiêm khắc quy định rõ ai được phép và không được phép mua nhà ở xã hội. Trong mấy năm gần đây, Chính phủ Singapore đặc biệt quan tâm đến nhà ở cho các cặp vợ chồng với mong muốn điều đó sẽ giúp tăng tỷ lệ sinh.

Những người độc thân cũng được mua nhà từ 35 tuổi mà chưa kết hôn. Điều đó có nghĩa là những người trẻ tuổi sẽ sống với bố mẹ cho đến khi kết hôn, trừ khi họ có đủ tiền để thuê hoặc mua nhà trên thị trường thứ cấp với giá cao./.